www.inibradom.fora.pl

W roku 1980, Karol Głombiowski wytyczajac kierunki badań nad ksiażką, pisał m. in. „Otoz trzeba stwierdzic ze nauka o ksiazce znajduje się obecnie w sytuacji która prowadzi nieuchronnie do konfrontacji z innymi srodowiskami z innymi osrodkami przekazu i zmusza ja do samookreslenia. Trudno już dluzej udawac, ze nic nowego wokół nas się nie dzieje i godzic się z ogolnikowymi, goloslownymi opiniami, ze ksiazka pozostaje nadal niczym nie zagrozona albo ze-przeciwnie-zostanie niedlugo zdlawiona przez elektroniczne srodki informacji i wrzucona na margines kultury.
Cechy wspolczesnej ksaizki, które-poza wykorzystaniem elementow tekstowych i ikonograficznych z innych srodkow komunikacji masowej-umozliwojaja jej dalsze funkcjonowanie w systemie masowej komunikacji to:
l) zmiany technologiczne umożliwiły ogromne przyspieszenie wytwarzania książki. Możliwe jest drukowanie książki w miejscu, w którym ma być rozpowszechniana, niezależnie od tego, gdzie znajdują się przygotowane do utrwalenia materiały wydawnicze. Wydawnictwo i drukarnia będą składnikami systemu komunikowania, w którym wszystkie elementy zostaną połączone w sieć (np. we Francji od pewnego czasu działa Związek Drukarń i Graficznych Przedsiębiorstw Komunikowania);
2) zapis cyfrowy umożliwia wydawcy przechowywanie danych w takiej postaci, iż mogą one stanowić punkt wyjścia do stworzenia cyfrowej formy do druku albo być elementem bazy danych możliwym do wykorzystania w innych środkach masowej komunikacji;
3) przygotowana w ten sposób książka może być ciągle aktualizowana, bez konieczności powtarzania kolejnych stadiów technologicznych procesu utrwalania komunikatu;
4) ukształtowały się cechy typografii tworzonej za pomocą programów komputerowych i urządzeń peryferyjnych. Dodać należy, że niektóre z tych cech formalnych wytworu drukarskiego stworzono wcześniej (np. jako elementy typografii funkcjonalnej), jednak ze względu na duże trudności technologiczne nie były powszechnie stosowane, nawet w technice fotoskładu.
W dziedzinie składu komputerowego można wymienić przykładowo następujące
cechy preferowane przez typografów korzystających z programów DTP:
A. Możliwość dowolnego przekształcania pisma (w poziomie i w pionie).
B. Częste stosowanie rastrowania pisma i otaczanie go konturem; dodawanie cienia tworzy efekt wypukłości.
C. Cieniowanie każdego kroju pisma i uzyskiwanie efektu trójwymiarowości.
D. Skład według wzoru (np. w kształcie kielicha, kwiatu lub przedmiotu).
E. Stosowanie linii i ramek w celu wyróżnienia ważnego tekstu (ale nie tak, aby
wyglądał jak tekst podkreślony).
F. Stosowanie kontrastu; poza tradycyjnym przeciwstawianiem duże - małe, duża interlinia - mała interlinia, pismo jasne – pół grube - kursywa itp. wykorzystanie kontrastu położenia, np. usunięcie lub powielenie elementu, który jest częścią grupy, obracanie tekstu lub grafiki o pewien kąt, umieszczanie zdjęć i ilustracji pod pewnym kątem.
G. Drukowanie tekstu w negatywie.
H. Korzystanie z programów komputerowych, które mogą wytwarzać czarno-białe wzory, nadające stronie teksturowy charakter (wszelkiego rodzaju poddruki tłoczone na życzenie).
I. Skanowanie o ostrym kontraście (osiągnięcie efektu kolorystycznego, bez stosowania skali szarości; w tradycyjnej typografii osiągano to za pomocą kliszy kreskowej z oryginału wielotonalnego).
J. Tworzenie szarości przez rastrowanie czerni, dzięki temu jest możliwy przyrost szarości co 10%.
K. Imitowanie różnych technik oświetlenia, np. światło z jednego źródła, światło z dwóch źródeł, oświetlenie dowolne, światło rozproszone.
W typografii komputerowej wykorzystuje się powszechnie wytworzone standardy w sposobie prezentowania materiału ilustracyjnego. Naleza do nich:
A. Obrazy drzeworytowe (skanuje się fotografię - oryginał wielotonalny - i po jej
zwektoryzowaniu otrzymuje się obraz, który fakturą przypomina drzeworyt).
B. Przekształcanie obrazów: pochylanie, lustrzane odbicie, dodawanie szczegółów.
C. Możliwość uzyskiwania stylu kolażowego przez tworzenie kilku planów.
D. Wykorzystanie odcieni szarości. .
E. Transformacja filmu negatywowego
F. Styl Malarski
Te nowe możliwosci technologiczne sprawily, ze typografowie opracowujacy wspolczesna ksiazke w coraz wiekszym stopniu korzystaja z zalozen formalnych typografii funkcjonalnej.